Meer aandacht voor welbevinden

Mei 2025 | door John van Enckevort | Foto's: John van Enckevort

’s Ochtends druppelen de leden van de Expertisegroep Ouderen één voor één binnen in een lokaal van het Bartiméuscomplex in Ermelo. Vrolijk worden handen geschud – iedereen kent elkaar van naam, maar nog niet altijd van gezicht. De Expertisegroep bestaat namelijk uit medewerkers van zowel Bartiméus, de Robert Coppes Stichting als Koninklijke Visio, die normaal gesproken online met elkaar vergaderen. Gemiddeld wordt iedereen ouder, dus groeit ook de groep ouderen met een visuele beperking. Net als de complexiteit van de zorg die ze nodig hebben. De Expertisegroep heeft veel werk te doen.

Gastheer vandaag is Wim Blaauwendraat, geen groepslid maar teamleider van het Henriëtte van Hiemstrahuis op het terrein. Hij heet iedereen welkom met koffie en thee. Vervolgens vertelt hij over de ouderen met een visuele beperking die in het Henriëtte van Hiemstrahuis verblijven: “Deze groep is gemiddeld steeds ouder voordat ze bij ons komen. Dat betekent dat ze hier soms maar heel kort zijn, maar ook dat ze veel zorg nodig hebben. We zijn nog wat zoekende hoe daarmee om te gaan, onder andere qua zorgaanbod.” Wim sluit af met zijn diepe wens dat niet de lichamelijke klachten en ongemakken, maar het welzijn van de ouderen de meeste aandacht zou moeten krijgen.

Welbevinden
De Expertisegroep Ouderen is een groep waarbij de netwerkpartners sinds kort samen oplopen. In het eerste onderdeel van de dag zetten ze er meteen enthousiast de schouders onder. In dit ‘kartrekkersoverleg’ vertellen de verschillende kartrekkers telkens hoe het met het onderwerp gaat waar zij zich speciaal mee bezighouden. Evelyn Geertsema (Bartiméus), medeorganisator van deze dag, loodst iedereen langs de onderwerpen. Zoals Levensloop (“er moet meer aandacht komen voor het groeiend aantal mensen in de vierde en laatste levensfase”), Dementie (“we zijn bezig met een richtlijn dementie voor onze doelgroep, die is er namelijk nog niet”) en Welbevinden (“we lagen wat stil, maar met hulp van een redacteur gaan we nu snel een aantal inhoudelijke stukken aanleveren voor Kennis Over Zien”).

Kwetsbaarheid
Bij de onderwerpen komt vaker de vraag voorbij hoe je de ervaringsdeskundigen zelf, de ouderen met een visuele beperking, erbij kunt betrekken. Dat wordt door iedereen als zeer belangrijk gekwalificeerd. Na het kartrekkersoverleg wordt de groep in drie discussiegroepen opgedeeld. Groep 1 krijgt de informele zorg als opdracht mee. Hoeveel mag je leunen op mantelzorgers, die al zoveel doen? Hoe betrek je vrijwilligers erbij? Hoe zorg je ervoor dat het hen iets oplevert, zodat ze blijven? Gedurende het overleg valt vaak het woord ‘kwetsbaarheid’. Niet alleen van de ouderen zelf, maar ook van de mantelzorgers. Immers, als de ouderen zelf steeds meer 90+ zijn, zijn hun kinderen – meestal de mantelzorgers – eveneens al op leeftijd.

Bladeren
Groep 2 krijgt als opdracht te filosoferen over de ideale Expertisegroep Ouderen. Vaste tijden om aan de ouderenproblematiek te werken is een grote wens, maar helaas een utopie. Wel zouden de groepsleden zich meer kunnen focussen door in een beperkt aantal werkgroepen deel te nemen. Het derde groepje brainstormt over welke reguliere organisaties je bij de ouderenzorg zou kunnen betrekken. Dat zijn er veel, daarom is het verstandig om dit eerst in een Sociale kaart in beeld te brengen. Dat er verrassende samenwerkingen mogelijk zijn, bewijst een praktijkvoorbeeld uit Vught. Hier vegen scholieren van een middelbare school bij een verpleeghuis de trottoirs wanneer er bladeren liggen, of sneeuw.

Stickers
Na de lunch dient het hoogtepunt van de dag zich aan: een rondleiding in het Henriëtte van Hiemstrahuis voor ouderen met een visuele beperking. Iedereen wil graag weten hoe het in de woongroepen werkt, of ze er iets van kunnen oppikken voor in hun eigen werk(omgeving). De expertisegroep, ditmaal in vier clubjes opgedeeld, is met name benieuwd naar de ervaringen van de bewoners zelf. Een aantal van hen wil daar graag en veel over vertellen. De afgesproken verzameltijd terug bij de ingang wordt dan ook door geen enkel groepje gehaald. Terug in het lokaal neemt Stephanie Witjes (Bartiméus) het voortouw. Ze deelt stickers uit, waarmee de aanwezigen een volgorde kunnen aanbrengen in de belangrijkheid van onderwerpen waar de expertisegroep zich in de toekomst mee wil gaan bezighouden. Tot genoegen van Wim komt ‘Welbevinden’ als winnaar uit de bus, op enige afstand gevolgd door Diagnostiek dementie, informele zorg en Sociale kaart.
Meerwaarde
Een sticker met Welbevinden is ook op de hele dag te plakken, het elkaar zien is als een absolute meerwaarde ervaren. Zo zeer zelfs dat het besluit valt dat de expertisegroep elkaar dubbel zo vaak live wil ontmoeten. Ruben Koman (Visio) sluit af in dezelfde sfeer: “Een jaar geleden zag ik onze groep nog wat aarzelend het werk oppakken. Dat is totaal weg. Iedereen is gemotiveerd, heeft veel meer vertrouwen én een positieve houding. Activiteiten worden voortvarend opgepakt en leiden tot concrete resultaten, voor blinde en slechtziende mensen. Dat is prachtig om te zien.”

Kennis Over Zien
De netwerkorganisatie Kennis Over Zien is het samenwerkingsverband van de expertiseorganisaties Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting, en de belangenorganisaties Oogvereniging en MaculaVereniging. Kennis over visuele beperkingen wordt hier gedeeld en ontwikkeld. De verschillende expertisegroepen, zoals de expertisegroep Ouderen, maken onder andere gebruik van een platform voor informatie (www.kennisoverzien.nl), waar ook scholingen worden gedeeld, maar dragen zelf eveneens opgedane kennis bij.