Thea van Westerbeek
Alissa Willig (1986) studeerde geneeskunde aan de Maastricht University en volgde de opleiding oogheelkunde aan het Academisch Medisch Centrum Amsterdam (nu UMC). Ze is oogarts en medisch coördinator in Zaandam, bij Bergman Clinics, met vestigingen verspreid over heel Nederland. Alissa heeft acht jaar ervaring als oogarts en behandelt veel patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte). Haar expertise is medische retina (netvliesaandoeningen). Als gevolg van suikerziekte kunnen problemen ontstaan in de bloedvaten van de ogen (netvliesafwijkingen), nieren en in de rest van het lichaam. “Als netvliesproblemen niet worden behandeld, kan dat leiden tot slechtziendheid. Daarom is tijdige en regelmatige controle belangrijk.”
Wat is diabetes mellitus?
Het hormoon insuline wordt gemaakt door cellen in de alvleesklier. Insuline zorgt ervoor dat bloedsuiker wordt opgenomen in onze cellen. Ons lichaam haalt bloedsuiker vooral uit voedsel. Diabetes mellitus is een aandoening waarbij de suikerstofwisseling (glucose) wordt verstoord. Het lichaam maakt geen (type 1) of onvoldoende (type 2) insuline aan.
Welke relatie is er tussen diabetes en oogproblemen?
Als de suikers niet goed worden afgebroken, kan dat schade geven aan de kleinste bloedvaten die het netvlies (retina) van zuurstof voorzien. Dat wordt diabetische retinopathie genoemd. De netvliesafwijkingen komen in verschillende stadia voor, van gering tot ernstig. Door het zuurstoftekort verwijden de bloedvaten. Dat kan leiden tot lekkage van vocht of bloed en van uitval van bloedvaatjes. Er worden nieuwe, slecht functionerende bloedvaatjes gevormd. Nieuwe bloedvatvorming kan leiden tot netvliesloslating.
Wie heeft meer dan gemiddeld kans om diabetes te krijgen?
Mensen die genetisch belast zijn. Diabetes komt ook vaker voor bij mensen met hindoestaanse of negroïde afkomst. Deze diabetes is niet te voorkomen. Wel te voorkomen is diabetes als gevolg van een ongezond leefpatroon – hoog cholesterol, roken, obesitas. Verder kan diabetes een bijwerking van medicatie zijn of voorkomen tijdens de zwangerschap.
Waaraan kun je merken dat je diabetes hebt?
Als je erg afvalt, moe bent, vaak dorst hebt en veel moet plassen.
En waaraan kun je merken dat je oogproblemen hebt?
Als het zicht achteruitgaat. Dat kan heel snel optreden. Hoe langer je diabetes hebt, hoe meer kans op oogaandoeningen. Daarom is controle zo belangrijk. Dat kan slechtziendheid of zelfs blindheid voorkomen.
Zijn er oplossingen voor deze oogproblemen?
Vroeger kon je oogproblemen alleen voorkomen door de juiste instelling van je suikers en bloeddruk. Dat is overigens nog steeds de beste manier om geen oogaandoeningen te krijgen. Inmiddels zijn er meerdere behandelmethodes, waaronder laseren (argon) en injecteren (intravitreale injecties). Bij laseren coaguleren we lekkende bloedvaatjes dicht. Tegenwoordig injecteren we vaker. Daarbij spuiten we een stofje (anti-VEGF) dat onder andere lekkage tegenhoudt, in het centrum van het oog.
De behandelingen zijn belastend, zeker als ze om de vier tot zes weken plaatsvinden. Het oog wordt verdoofd met een vloeistof en opengehouden met een klemmetje. Zo’n laser of naald in je oog is onaangenaam. Sommige mensen zien er tegenop, anderen vinden het meevallen. Maar hoe dan ook helpt het om het zicht te behouden, en dat is winst.
In welke gevallen is sprake van een operatie?
Bij een grote bloeding in het oog die niet spontaan herstelt wordt het glasvocht met bloed operatief verwijderd en wordt er vervolgens gelaserd. Dit kan in combinatie met een staaroperatie.
Diabetes wordt weleens onderschat, maar het kan veel schade in het lichaam veroorzaken en bijvoorbeeld de wondgenezing bemoeilijken. Gelukkig is de behandeling van diabetes erg in ontwikkeling, met insulinepompen en tegenwoordig ook sensoren, die ervoor zorgen dat de bloedsuikerwaarden van diabetespatiënten stabiel blijven.
Henk Wierenga (1969) heeft sinds zijn twaalfde erfelijke diabetes type 1. “Mijn zus had dat ook, mijn vader, een tante en mijn oma hadden type 2.”
Wanneer kreeg je oogproblemen?
Rond mijn dertigste werd tijdens controles vastgesteld dat ik lekkende bloedvaten had. Ik stond jaarlijks onder controle, want van die bloedinkjes voel je niets. Ik wist: als het in de buurt van de gele vlek komt, wordt het gevaarlijk, met kans op gezichtsverlies.
Hoe heb je de behandelingen ervaren?
Mijn ogen werden gelaserd. Ik was elke keer doodsbenauwd, want ik vond het een heel akelige ervaring. Ook al kreeg ik verdovingsdruppels, toch voelde het ongemakkelijk. Ik werd ongeveer zeventien keer behandeld, daarna konden ze niet overal meer bij. Ik moest worden geopereerd.
Wat hield die operatie in?
Er is afgelopen jaar een grote bloeding in mijn oog ontstaan, die zwarte vlekken veroorzaakte, en dat belemmerde mijn zicht. Ik zag nog maar negentien procent. Mijn ogen werden operatief gelaserd en tegelijk kreeg ik een staaroperatie. Nu zie ik weer honderd procent. Zolang ik mijn suikers goed regel, bestaat de kans dat het stabiel blijft. Maar ik word onder controle gehouden, want bij diabetes bestaat altijd risico op complicaties.
Werkt uw organisatie voor blinde en slechtziende mensen? Dan kunt u bij ons een subsidie aanvragen.
Wilt u ons werk ondersteunen? Kijk hier op welke verschillende manieren dan kan.
Katholieke Stichting voor Blinden en Slechtzienden
Postbus 50, 5360 AB Grave
T 06 51 63 69 27
info@ksbs.nl